ویژه برنامه تلویزیونی انسان در آیینه رسالت

 به مناسبت دهه آخر صفر، حجت الاسلام و المسلمین استاد مرتضی جوادی آملی استاد حوزه و دانشگاه در ویژه برنامه تلویزیونی انسان در آیینه رسالت، به تبیین حقیقت انسان پرداخته و در هر قسمت از آن، به نکات مطرح در این زمینه پرداخته اند.

▫️ امیدواریم که در این برنامه های کوتاهی که تحت عنوان انسان در آیینه رسالت رسول مکرم اسلام دارد مطرح می شود بتوانیم به این پرسش اساسی پاسخ بدهیم که انسان کیست؟ چگونه حقیقتی است؟ چه موقعیتی در نظام هستی دارد؟ و چه برنامه ای برای این انسان در دوران حیات از جایگاه خالق و آفریدگار او تنظیم شده است؟ گرچه این بحث بسیار بحث طولانی است اما به نوبه خود و به سهم خود در این برنامه ها سعی می کنیم که زوایایی از این مسائل را روشن کنیم.
امیدواریم که به حرمت رسول مکرم اسلام که در پیشگاه خدای عالم محبوب و عزیز است همه افراد و آحاد جامعه اسلامی تحت لوای آن حضرت در دنیا و برزخ و قیامت باشند و از شفاعت آن حضرت مشفع و بهره مند گردند.

جلسه: 1
تاریخ: محرم و صفر 1403

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم الله الرحمن الرحيم

«الحمدلله رب العالمين و صلّي الله علي محمّد و آله الطّاهرين».

شخصيت متعالي و ممتاز رسول مکرّم اسلام به حدّي روشن و تابناک است که جهان و هستي را - همه ابعاد هستي را «مِن الآزال إلي الآباد» - روشن کرده است. اگر ما يک خورشيدي داريم که در وسط منظومه شمسي است خورشيد وجود رسول گرامي اسلام در وسط هستي است و همه اطراف و اکناف عالم را روشن کرده است.

خداي عالم وقتي جايگاه پيامبر گرامي اسلام را ميخواهد به مؤمنان معرفي کند ميفرمايد که خداي عالم و همه فرشتگان صف در صف بر پيامبر درود ميفرستند و اي انسانهاي مؤمن فرزانه، شما هم در اين درود فرستادن و سلام و صلوات بر پيامبر مشارکت کنيد: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً﴾[1] اين کريمه قرآني نشان عظمت و والايي شخصيت ممتازي است که خداي عالم همه هستي را براي حمد و ثناي او و درود و سلام صلوات بر او بسيج کرده است.

آن قدر اين وجود در پيشگاه حق - سبحانه و تعالي - عزيز و محبوب است که به او لقب حبيب اللهي بخشيده و او دوست خداست. از روح اللهي گذشته، از کليم اللهي گذشته، از خلّت گذشته و به مقام حُب رسيده است و حبيب الله است. خداي عالم براي چنين انساني موقعيتي را در نظام هستي ايجاد کرده که او بتواند جهان و جهانيان را روشن و هدايت کند و مقتدا و مهتداي همه هستي باشد.

ايام سالگرد ارتحال رسول مکرّم اسلام است جا دارد که همه ما به عنوان جامعه اسلامي اين شخصيت ممتاز و يگانه که با خود بهرههاي فراواني آورده و مواهب و عطاياي بينظيري را خلق کرده است را بهتر بشناسيم و ارادت بورزيم.

معمولاً افراد را از دو ناحيه ميشناسند و شناخت مييابند:

يک: اوصاف و خصائص و ويژگيهاي نفساني و آنچه که رفتار و کردار و اعمال و گفتار خود شخص است که از آن روح چه ميجوشد؟ آن حقيقت چگونه ساطع و روشنگري ميکند؟ اين يک بخش از وجود پيامبر گرامي اسلام است که با شناخت ابعاد مختلف از معرفتش از اخلاقش از عقايدش و ايمان و باورش و از رفتارش و کردارش و تعاملاتي که با هستي دارد با خدايش دارد و با جامعه بشري دارد، حاصل می­شود؛ اين يک بُعد از شخصيت اوست که از آن به عنوان سنّت و سيرت پيامبر گرامي اسلام ياد ميکنند اعم از سنت و سيرت علمي و سنت و سيرت عملي که جهانافروز و تابناک است.

دو: آنچه که پيامبر گرامي اسلام با خود آورده است آن هم از يک جهت بسيار بسيار ارزشمند است. دو همراه و دو يار با پيامبر هست که اين ياران و ياوران، پيامبر را در اين درخشش و تابناکياش همراهي ميکنند و او را در اين راه مددکار هستند. اولين امر حقيقت وحياني کتاب الهي و قرآن مجيد است. اين قرآن که بهترين و برترين صحيفه آسماني و اوراق هدايت و صحنههاي زرّين از روشنگري جهان است با پيامبر گرامي است. خداي عالم در قرآن ضمن تجليل و تعظيم از پيامبر ميفرمايد که ﴿وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ﴾، از او تبعيت کنيد و از آن نوري که به همراه او نازل شده است. اين نور از جايگاه الهي تلعلع کرده و تبلورش در قرآن عظيم همه را روشن ميکند. آنچه که در اين کتاب آمده فرمود: ﴿ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْ‏ءٍ﴾،[2] خداي عالم صحنه هستي را در اين وادي معرفت گسترانيد و همه ابعاد معرفت را روشن کرد مبدأ را منتهي را بين مبدأ و منتها را جنبههاي مختلف هستي را عوالم وجود را از عالم طبيعت تا عالم اله همه اينها در اين صحيفه نورانيِ حق - سبحانه و تعالي - همراه با پيامبر گرامي اسلام است. ﴿وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ﴾.

گرچه ديگر انبياي الهي هم از صحف آسماني و کتيبههاي وحياني برخوردار بودند اما نسبت به آنچه که قرآن مجيد آورده است قابل مقايسه نيست لذا خداي عالم ضمن تصديق همه صحف آسماني و کتب وحياني همه آنچه را که بر انبياي پيشين به عنوان صحف ابراهيم و موسي آمده است، حقائق برتري را براي جهان و براي انسان آفريد که تا حيات انساني حيات دارد و انسان زنده است از اين نور و از اين فروغ ميتواند بهره بگيرد. درياي معرفت قرآني زمينه را براي تعالي و رشد انساني به حدي فراهم کرده که خاتميت معناي خودش را پيدا کرده است.

جنبه ديگري که همراه با پيامبر گرامي اسلام آمده و مسدد و مؤيد اوست و او در تمام آنچه که گفته است و آنچه که عمل کرده است و سنت و سيرتش تأييد و حمايت دارد جريان عترت رسول مکرّم اسلام است که اين عترت به حدي عزيز و والا است که ميفرمايد: ﴿قُل لاَ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَي﴾،[3] پيامبر گرامي اسلام مودّت نسبت به عترتش را به عنوان اجر اين رسالت از طرف پروردگار عالم معرفي کرده. اين مجموعه از وجود نازنين پيامبر گرامي اسلام و همچنين صحف آسماني که جمعشان در قرآن کريم است و همه اولياء و اوصياء که جمعشان در عترت طاهره مجسم است همه و همه در اين پيکر واحد و منسجم موهبت الهي است که داده شده است. ما هر چه که بخواهيم اين مجموعه عظيم و والا را بستاييم و به درستي معرفي کنيم هرگز موفق نخواهيم شد. در اين جلسات به برخي از ابعاض وجود پيامبر در مقام آنچه که اثر وجودي حضرت هست توجه کنيم و نسبت به آنچه که آوردهها و عطايا و مواهب اين نبي گرامي است توجه بيشتري داشته باشيم.

در اين جلسات مختصر و کوتاهي که به مناسبت تکريم و تجليل و تعظيم مقام شامخ رسالت الهي و رسول مکرم اسلام داريم يک بّعد از حيات علمي آن حضرت را در اين جلسات مطرح کنيم تحت عنوان «انسان در آيينه رسالت». از اين جهت اين موضوع انتخاب شده است که موضوع امروز جهان و مسئله و دغدغه امروز جهاني مسئله انسان است. انسان يک حقيقت ناشناختهاي است که قرنهاست در ارتباط با اين موضوع ميانديشند فکر ميکنند بررسي ميکنند و محصول بشر در اين رابطه شده است مکتب اومانيسم و انسانگرايي به عنوان يک مکتبي که به بشر دارد تحميل ميشود. آيا انساني که در مکتب اومانيسم و انسانگرايي معرفي ميشود يک انسان حقيقي است؟! ما تا انسان حقيقي را به درستي نشناسيم و ابعاد وجودي او را به درستي ندانيم از خالق و آفريدگار انسان اين پرسش را نداشته باشيم که انسان کيست، هرگز نميتوانيم براي او برنامههايي را تنظيم کنيم.

اميدواريم که در اين برنامههاي کوتاهي که تحت عنوان انسان در آيينه رسالت رسول مکرم اسلام دارد مطرح ميشود بتوانيم به اين پرسش اساسي پاسخ بدهيم که انسان کيست؟ چگونه حقيقتي است؟ چه موقعيتي در نظام هستي دارد؟ و چه برنامهاي براي اين انسان در دوران حيات، از جايگاه خالق و آفريدگار او تنظيم شده است؟ گرچه اين بحث بسيار بحث طولاني است اما به نوبه خود و به سهم خود در اين برنامهها سعي ميکنيم که زوايايي از اين مسائل را روشن کنيم.

اميدواريم که به حرمت رسول مکرم اسلام که در پيشگاه خداي عالم محبوب و عزيز است همه افراد و آحاد جامعه اسلامي تحت لواي آن حضرت در دنيا و برزخ و قيامت باشند و از شفاعت آن حضرت مشفع و بهرهمند.

«و السلام عليکم و رحمة الله و برکاته»

[1]. سوره احزاب، آيه56.

[2] . سوره انعام، آيه38.

[3]. سوره شوری، آيه23.